นาซาพบ "เนินทรายมีเทน" บนดาวพลูโต
ข้อมูลใหม่จากยานสำรวจนิวฮอไรซันส์ชี้ว่า ดาวพลูโตมีสภาพทางธรณีวิทยาที่หลากหลายและเคลื่อนไหวเปลี่ยนแปลงอยู่เสมอ
องค์การบริหารการบินและอวกาศแห่งชาติสหรัฐฯ หรือนาซา เผยข้อมูลใหม่ที่ได้จากยานสำรวจนิวฮอไรซันส์ว่า พบเนินทรายที่เกิดจากเม็ดมีเทนแข็งบนดาวพลูโต ทั้งที่ก่อนหน้านี้เชื่อกันว่าดาวเคราะห์แคระดังกล่าวมีบรรยากาศเบาบาง จนไม่อาจมีลมพัดให้เกิดเนินทรายขึ้นได้
ผลวิเคราะห์ข้อมูลล่าสุดซึ่งยานนิวฮอไรซันส์บันทึกไว้ ขณะบินผ่านดาวพลูโตเมื่อเดือน ก.ค.ปี 2015 และเพิ่งส่งมาถึงโลก ได้รับการตีพิมพ์ในวารสาร Science โดยระบุว่าพบเนินที่ประกอบด้วยเม็ดของผลึกมีเทนแข็งขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางราว 200-300 ไมโครเมตร หรือขนาดเท่าเม็ดทรายหลายแห่ง ที่บริเวณแอ่ง Sputnik Planitia ใกล้กับแนวเทือกเขาน้ำแข็งที่สูงถึง 5 กิโลเมตร โดยเนินทรายมีเทนแต่ละเนินตั้งอยู่ห่างกันราว 400 เมตร - 1 กิโลเมตร
ดร.แมตต์ เทลเฟอร์ ผู้นำทีมวิจัยจากมหาวิทยาลัยพลีมัธ (University of Plymouth) ของสหราชอาณาจักรบอกว่า แม้จะยานสำรวจจะไม่ได้บันทึกภาพเม็ดมีเทนแข็งแต่ละเม็ดโดยตรง แต่การคำนวณจากข้อมูลสภาพภูมิประเทศโดยรอบ รวมทั้งความหนาแน่นของบรรยากาศและความเร็วลมในบริเวณดังกล่าว ทำให้ทราบถึงขนาดของเม็ดทรายมีเทนได้
การค้นพบดังกล่าว สร้างความประหลาดใจให้กับบรรดานักวิทยาศาสตร์อย่างมาก เนื่องจากก่อนหน้านี้สันนิษฐานว่าดาวพลูโตมีชั้นบรรยากาศเบาบางเกินไป จนไม่น่าจะมีลมพัดให้เกิดเนินทรายขึ้นได้ ทั้งยังขาดเม็ดฝุ่นแห้งขนาดเล็ก รวมทั้งกลไกที่ทำให้ฝุ่นละอองนั้นเคลื่อนที่ได้อีกด้วย
เนินทรายที่เกิดจากเม็ดมีเทนแข็ง (ด้านล่างของภาพ) ตั้งอยู่ที่บริเวณแอ่ง Sputnik Planitia บนดาวพลูโต
อย่างไรก็ตาม ดร.เทลเฟอร์คาดว่าบริเวณที่มีเนินทรายมีเทนดังกล่าว คือพื้นที่ซึ่งมีลมพัดจัดมากที่สุดบนดาวพลูโต โดยมีความเร็วลมราว 10 เมตรต่อวินาที ซึ่งแรงพอจะหอบเอาเม็ดมีเทนแข็งไปรวมกันเป็นเนินได้
คาดว่าลมนี้เกิดจากอากาศที่ไหลลงมาจากเทือกเขาน้ำแข็งที่อยู่ใกล้เคียง รวมทั้งจากการระเหิดของไนโตรเจนแข็งใต้พื้นผิวดาวเมื่อได้รับแสงอาทิตย์ ซึ่งทำให้เม็ดของผลึกมีเทนที่ปะปนอยู่ด้วยถูกกระแสลมพัดขึ้นไปในอากาศได้
เคยสันนิษฐานกันว่าดาวพลูโตมีชั้นบรรยากาศเบาบางเกินไป
จนไม่อาจจะเกิดเนินทรายโดยอาศัยลมพัดแต่เพียงอย่างเดียวได้
จนไม่อาจจะเกิดเนินทรายโดยอาศัยลมพัดแต่เพียงอย่างเดียวได้
พื้นผิวดาวที่มีลักษณะคล้ายหนังงูอาจไม่ใช่เนินทราย แต่เป็นแนวของภูเขาน้ำแข็ง
"เป็นเรื่องน่าตื่นเต้นที่ได้พบว่าดาวพลูโตไม่ได้เป็นเพียงก้อนน้ำแข็งเย็นเยียบและนิ่งเหมือนตายสนิท แต่ยังคงมีความเคลื่อนไหวเปลี่ยนแปลง เกิดการก่อตัวของภูมิประเทศใหม่ ๆ อยู่เสมอแม้ในขณะนี้"
ดร. เทลเฟอร์กล่าว
ดร. เทลเฟอร์กล่าว
นอกจากดาวพลูโตแล้ว ก่อนหน้านี้มีการค้นพบเนินทรายนอกโลกบนดาวอังคาร ดาวศุกร์ ดวงจันทร์ไททันของดาวเสาร์ และบนดาวหาง 67P ซึ่งทั้งหมดอยู่ในระบบสุริยะ
