Antikythera mechanism

คนชอบจักรๆเฟืองๆอย่างผมหลงใหลเครื่องกลโบราณอย่าง Antikythera mechanism
มานานแล้วเพราะมันแสดงถึงอัจฉริยภาพของคนโบราณได้เป็นอย่างดี วันนี้นักโบราณคดีอังกฤษก็รีบูทคอมพิวเตอร์ระบบอนาลอกได้สำเร็จแล้วขอรับ

เกริ่นกันก่อนว่า Antikythera mechanism หรือจักรกลแอนธิไคเทรา ถูกกู้ขึ่นจากซากเรือนอกเกาะ Antikythera ในประเทศกรีกเมื่อปี 1901 สันนิษฐานว่ามีอายุเก่าแก่ถึง 150-100 ปีก่อนคริสตกาล
โน่นเลย ตอนถูกค้นพบเวลาและน้ำทะเลก็กัดกร่อนมันจนแทบไม่เหลือชิ้นดีแล้ว แต่กลไกโดยรวมที่ยังเหลืออยู่ทำให้นักโบราณคดีอึ้งไปตามๆกันเพราะเครื่องกลซับซ้อนแบบนี้มีให้เห็นอีกทีก็ศตวรรษที่ 19 โน่นแน่ะชาวโลกก็ฉงนสนเท่ห์กันอยู่นานว่าเจ้าเครื่องกลขนาดเท่าดิกชันนารี่ประกอบด้วยเฟือง 37 ชิ้นนี้มีไว้ทำอะไร? เทคโนโลยีจากต่างดาว? เครื่องกลจากอนาคต? บลาๆๆ ก็ว่ากันไป

ซึ่งเรื่องนี้วิทยาศาสตร์มีคำตอบอีกแล้ว เริ่มจากยุค 1950 เราก็เริ่มฉายรังสีเอกซเรย์ แกมม่าเข้าใส่เครื่องเพื่อดูกลไกที่ซ่อนอยู่ภายใน(เขายังเจอวิธีใช้สลักอยู่บนตัวเครื่องด้วยนะครับ) พอเข้ายุค 2000 โมเดล 3D ของ Antikythera mechanism ก็ถูกสร้างขึ้นในคอมพิวเตอร์ก่อนจะกลายเป็นความจริงในมือของ Michael Wright อดีตภัณฑารักษ์แห่งพิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์ในกรุงลอนดอน ซึ่งท่านพบว่ามันคือคอมพิวเตอร์อนาลอกที่คนโบราณใช้คะเนตำแหน่งของดาวบนท้องฟ้านั่นเอง!

สภาพตอนบูรณะแล้ว อันนี้เป็นด้านหน้าแสดงตำแหน่งของดวงดาว

Antikythera mechanism
มีวิธีใช้ง่ายกว่า Vista อีก แค่ท่านหมุนปุ่มที่อยู่ด้านนอกของเครื่อง เฟืองภายในก็จะเริ่มคำนวณการเคลื่อนไหวของดาวบนท้องฟ้าตามทฤษฏีดาราศาสตร์ของกรีก โดยมีกลไกย่อยซึ่งช่วยลดความผิดพลาดจากวงโคจรที่ไม่สม่ำเสมอของดาวเคราะห์บางดวงด้วย นับว่าเป็น CPU ที่ทรงพลังทีเดียว
ผลคำนวณที่ออกมาตรงหน้าปัดจะบอกการเคลื่อนไหวของดวงอาทิตย์ พระจันทร์และดาวเคราะห์พี่น้องโลกอีกห้าดวงที่ชาวกรีกรู้จักในเวลานั้น(แสดงว่าเครื่องนี่ไม่ได้มาจากเอเลี่ยนหรือ แอตแลนติสนะขอรับ) โดยหน้าปัดจะแสดงผลในระบบปฏิทินของทั้งอียิปต์และกรีกด้วย เรียกได้ว่าเป็นคอมพิวเตอร์เครื่องแรกที่มีปุ่มเปลี่ยนภาษา...ฮา

ยังไม่หมดนา ข้างหลังเครื่องยังแสดงปฏิทิน 19 ปีช่วยให้ผู้ใช้สามารถคะเนเวลาจัดเกมโอลิมปิกครั้งต่อไป แถมมีปฏิทิน 76 ปี ช่วยประมาณเวลาเกิดสุริยปราคาและจัทรุปราคาได้อีกต่างหาก

ถ้าอ่านอธิบายอย่างเดียวแล้วงง...
ดูคลิปข้างล่างได้เลยครับ 

นี่เป็นแบบจำลองแรกที่ใช้เฟืองทั้ง 37 ชิ้นที่เคยมีอยู่ในคอมพิวเตอร์จักรกลเครื่องนี้ แถม Michael Wright ยังสร้างมันจากแผ่นเหล็กเหลือใช้เช่นเดียวกับเจ้า Antikythera mechanism ตัวดั้งเดิมอีกด้วย นับว่าเป็นคอมพิวเตอร์เพื่อสภาพแวดล้อมเครื่องแรกของโลกอีกต่างหาก

จริงๆโลกยุคโบราณก็มีสิ่งประดิษฐ์น่าทึ่งหลายชิ้น จักรกลไอน้ำ ออโตมาต้าเครื่องแรกก็ถูกคิดค้นขึ้นในห้องสมุดกรุงอเลกซานเดรียหรือแหล่งเพาะปัญญาอื่นๆในคาบสมุทรเมดิเตอเรเนียน เพียงแต่กษัตริย์ นักประดิษฐ์ยุคนั้นไม่เห็นความสำคัญพอจะนำมาประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวัน ที่สำคัญเรายังไม่มีเทคโนโลยีที่จะผลิตมันในจำนวนมากๆด้วย เมื่อผู้คนเห็นว่าวิทยาการไม่ได้นำประโยชน์อะไรให้พวกเขา สุดท้ายวิทยาการกรีกก็ถูกเพลิงแห่งคริสตศาสนาเผาทำลายสิ้นซาก เหลือเถ้าถ่านตกถึงมือชาวอาหรับให้นำไปค้นคว้าต่อ พอแนวคิดวิทยาการของอิสลามถูกบีบให้แคบเข้าด้วยปรัชญาสุดโต่ง ปัญญากรีกก็ลอยหลุดไปรุ่งเรื่องในยุโรปยุค Enlightenment แทน

ปัญญาและการหาความสัจธรรมของโลกเป็นอมตะตราบเท่าที่มีผู้แสวงหา เช่นเดียวกับ Antikythera mechanism ที่ได้รีบูทขึ้นอีกครั้งในวันนี้ด้วยจิตวิญญาณแห่งการค้นพบ